In 1238 stemde de Bisschop van Doornik in met de stichting van een abdij in Waasmunster door Zusters Victorinnen. Het “Monasterium Wasae” was gevestigd dicht bij de Durme op een “hogendonck” en ligt aan de oorsprong van de naam van het dorp. De geschiedenis van de Abdij kent hoogte – en dieptepunten.
Een brand in 1419 legt het gebouw in as en in de eerste helft van de 16° eeuw, onder het abbatiaat van Judoca van Steelant, is de heropbouw pas voltooid. Een mooi maar nog klein abdijpand ligt verscholen in het groen aan de oevers van de Durme.
In de tweede helft van de 16° eeuw raast de Beeldenstorm door Vlaanderen, en het abdijpand wordt gesloopt en de inboedel gaat grotendeels verloren. Gedurende 30 jaar is er geen abdijleven. Pas in de 17° eeuw wordt de heropbouw gestart. Een groot pand in Vlaamse renaissancestijl verrijst aan de oevers van de Durme en wordt door de Luikse auteur H. Prévost de le Val ” la reine des abbayes” genoemd. Vervolgens kent de Abdij een grote bloei met een grote schare van zusters.
De abdij is ook sociaal en economisch belangrijk, het abdijpand bevat naast de Kerk en vertrekken voor de zusters o.m. een gastenkwartier, een ziekenhuis en een brouwerij. Buiten het pand bezit de abdij een windmolen en verpacht landbouwgrond.
Aan deze belangrijkste episode uit de geschiedenis komt een brutaal einde wanneer, na de Franse Revolutie en de inval van de Franse troepen , het pand in gebruik wordt genomen als kazerne.
In 1797 verlaten de Zusters onder de leiding van Abdis A. de Crombrugge Waasmunster en nemen de vlucht richting Duitsland. Een beperkt gedeelte van de erg omvanrijke inboedel wordt bij inwoners van Waasmunster verborgen en maakt nu deel uit van de museumcollectie. Het abdijpand wordt openbaar verkocht en gesloopt. Gedurende meer dan 30 jaar is er andermaal geen abdij.
In 1830 blijven vier religieuzen over en onder impuls van Johanna van Doorslaer de ten Ryen wordt het abdijleven hernomen in een klein pand aan de Kerkstraat. Zij treedt ook in en wordt later abdis, de zusters leven er stil en wijden zich aan koorgebed, handwerk en onderwijs. Een nieuwe bloeiperiode in de 19° en eerste helft van de 20° eeuw volgt. Na WOII slinken evenwel de roepingen en het pand is verouderd.
Op initiatief van de Bisschop van Gent komt er een fusie tussen de Abdij, of de Zusters Victorinnen, en de Mariazusters van Franciscus. Het waren naburen in de Kerkstraat.
Deze fusie geeft opnieuw hoop en in 1975 wordt een nieuw pand, ontworpen door Dom H. van der Laan, aan de Oudeheerweg-Heide in gebruik genomen. Het vertoont een sobere en zuivere bouwtrant, een harmonische samenvoeging van grootte, vorm en ruimte.
De objecten van dit museum zijn het geheugen van de geschiedenis der Roosenbergabdij.
De tentoonstelling bevindt zich in de O.L.V. kerk te Waasmunster.
Rondleidingen (buiten schoolverband) voor groepen en families van maximum 25 personen kunnen aangevraagd worden via roosenbergmuseum@gmail.com of willy.brone1@telenet.be of 0473/81.07.13. De prijs voor een geleide rondleiding aan het museum met inbegrip van de kerk is 5 EU per persoon met een minimum van 50 EU.
Rondleidingen voor scholen kunnen aangevraagd worden via roosenbergmuseum@gmail.com.